Việc phạt lên đến 30 triệu đồng nếu ghi âm, ghi hình và pha’t trực tiếp tại phiên tòa khi chưa được HĐXX cho phép được đưa ra khỏi dự thảo Pháp lệnh Xử phạt vι ρнâ.м hành chính với hành vi cản trở hoạt động t.ố t.ụ.n.g.

Sáng 18/8, với tỷ lệ tán thành 100%, Ủy ban Thường vụ Quốc thông qua Pháp lệnh Xử phạt vι ρнâ.м hành chính với hành vi cản trở hoạt động t.ố t.ụ.n.g. Pháp lệnh vừa được thông qua có nhiều điểm thay đổi so với dự thảo được TAND Tối cao trình tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 15/8.

Theo đó, mức phạt 7-15 triệu đồng áp dụng với nhà báo ghi âm, ghi hình hoặc ghi hình có âm thanh người tham gia t.ố t.ụ.n.g khi không được sự đồng ý của họ, nêu trong dự thảo, đã được bỏ. Việc phạt 15-30 triệu đồng nếu nhà báo ghi âm, ghi hình hoặc ghi hình có âm thanh phiên tòa hay ghi âm thanh của người tham gia t.ố t.ụ.n.g khi không được sự đồng ý của họ và pha’t trực tiếp trên không gian mạng cũng không còn trong Pháp lệnh.

Hai nội dung phạt tiền 15-30 triệu đồng đối với nhà báo, luật sư, trợ giúp viên pha’p lý đưa tin sai sự thật nhằm cản trở hoạt động t.ố t.ụ.n.g của tòa án; phạt tiền 30-40 triệu đồng đối với Nhà báo, Luật sư, Trợ giúp viên pha’p lý đưa tin sai sự thật làm trì hoãn, kéo dài thời gian tiến hành hoạt động t.ố t.ụ.n.g của Tòa án cũng được bỏ.

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình. Ảnh: Phạm Thắng

Thay vào đó, điều 23 quy định mức phạt 7-15 triệu đồng khi ghi âm lời nói, hình ảnh của HĐXX mà không được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa hoặc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của người tham gia t.ố t.ụ.n.g mà không được sự đồng ý của họ trong phiên tòa xe’t x,ử v.ụ a’n dân sự, v.ụ a’n hành chính; không tuân theo sự điều hành của chủ tọa phiên tòa về hoạt động ghi âm lời nói, ghi hình ảnh trong phiên tòa xe’t x,ử v.ụ a’n h.i`.n.h s.ư..

Nhà báo không thực hiện yêu cầu của tòa án về việc xuất trình thẻ nhà báo khi tham dự phiên tòa để hoạt động nghiệp vụ báo chí, cũng bị phạt từ 500.000 đồng đến một triệu đồng.

Điều 22 quy định nhà báo đăng, pha’t nội dung thông tin sai sự thật trên báo chí nhằm cản trở hoạt động t.ố t.ụ.n.g của tòa án thì bị x,ử phạt theo quy định của pha’p luật về x,ử phạt vι ρнâ.м hành chính trong hoạt động báo chí.

Báo cáo thẩm tra trước đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pha’p Lê Thị Nga cho rằng về nội quy phiên tòa, Bộ luật Tố tụng dân sự và Luật Tố tụng hành chính đều quy định “nhà báo ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xe’t x,ử phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa. Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của đương sự, người tham gia t.ố t.ụ.n.g khác phải được sự đồng ý của họ”.

Tuy nhiên, Bộ luật Tố tụng h.i`.n.h s.ư. chỉ quy định chung: “Mọi người trong phòng x,ử án phải tôn trọng Hội đồng xe’t x,ử, giữ gìn trật tự và tuân theo sự điều hành của chủ tọa phiên tòa” .

Vì vậy, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, để bảo đảm quy định thống nhất giữa Pháp lệnh với các luật t.ố t.ụ.n.g về hành vi vι ρнâ.м nội quy phiên tòa, điều 23 của dự thảo Pháp lệnh được chỉnh lý như trên.

Giải trình thêm vì sao đưa quy định x,ử phạt ghi âm, ghi hình, livestream khi không được phép vào dự thảo Pháp lệnh, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho rằng việc này nhằm bảo đảm “quyền con người, quyền riêng tư” và bảo đảm “sự công tâm của thẩm pha’n”.

Theo ông Bình, quy định về ghi âm ghi hình trong phiên tòa, ban soạn thảo không tự nghĩ ra, mà được ghi ở trong các luật khác nhau, như Luật Tố tụng dân sự, Tố tụng H.i`.n.h s.ư., Tố tụng Hành chính. “Ngay khi dự thảo pha’p lệnh được công bố, nhiều nhà báo, ph0’ng viên cũng gọi điện hỏi về vấn đề này vì đây là quyền của báo chí truyền tải thông tin đến công chúng”, ông Bình nói.

Tuy nhiên, việc này sẽ ảnh hưởng lớn đến quyền ḃảǿ ᶌệ thông tin cá nhân của người dân. Ông ví dụ, một v.ụ a’n ly hôn có rất nhiều nội dung, tình tiết như chia con, chia tài sản, trước phiên tòa những bên liên quan phải trình bày nhiều lý lẽ. Nếu ai đó quay lại rồi livestream tất cả thông tin này đưa lên mạng sẽ là vι ρнâ.м quyền con người, ḃảǿ ᶌệ thông tin cá nhân.

Kể cả trong v.ụ a’n h.i`.n.h s.ư., Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho rằng bên cạnh bị can, b.ị c.á.o bị hạn chế một số quyền con người, thì còn có người làm chứng, bị hại, người có quyền và nghĩa vụ liên quan. Vì vậy, nếu livestream và đưa những thông tin này lên cũng là vι ρнâ.м nếu không được HĐXX cho phép.

Hơn nữa, mục tiêu tối thượng của chủ tọa phiên tòa là hướng đến bản án công tâm, đúng pha’p luật, không phải dịp truyền thông. “Nếu tại phiên tòa hàng trăm điện thoại quay để livestream phiên tòa thì chủ tọa có toàn tâm, toàn ý để đưa ra bản án đúng pha’p luật không, nhất là quyê’t định liên quan đến sinh mạng con người”, ông Bình nói.

Vì vậy, ông Bình cho biết để tránh xao nhãng, việc yêu cầu không ghi âm, ghi hình khi chưa được phép để tránh chủ tọa bị xao nhãng, ảnh hưởng đến kết quả phiên tòa.

Nói thêm về việc này, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết ở pha’p lệnh đã thông qua, đối tượng của quy định cũng thay đổi, thay vì là nhà báo, luật sư, trợ giúp viên pha’p lý thì nay mọi người vι ρнâ.м về quy định ghi âm, ghi hình đều bị x,ử lý để đảm bảo công bằng, tính tôn nghiêm của phiên tòa.